درون این مجموعه سیستم پله‌برقی متناسب با‌ ارتفاع بنا تعبیه شده و گزینه مناسبی برای آن دسته از گردشگرانی است که به بالا رفتن از پله‌ها علاقه‌ای ندارند، این کار را بسیار خسته‌کننده می‌دانند و یا فاقد توانایی لازم برای راهپیمایی هستند. در حال حاضر در فضای داخلی این بنای بسیار بزرگ که نزد ایرانیان به بنای هزار پله شهرت دارد، موزه هنری کافسجیان (Cafesjian) دایر است.

چشم‌انداز فوق‌العاده زیبایی که از فراز این بنا به روی شهر ایروان باز می‌شود، دلیل بارزی برای حضور خیل کثیر گردشگران در هر روز و در تمام فصول سال است. بنای هزار پله همیشه و حتی در ایام سرد زمستان شاهد حضور مسافران و گردشگران مشتاق از سراسر جهان است. اگرچه در فصل زمستان آمار حضور بازدیدکنندگان هرگز با ایام تابستان برابری نمی‌کند، اما به‌هرحال این بنا یکی از جاذبه‌های گردشگری نادر در جهان انگاشته می‌شود که حتی در هوای سرد هم گردشگران برای بازدید و تفریح سراغ آن می‌آیند . 
 

 

جالب است بدانید بسیاری از گردشگران تصمیم می‌گیرند حتی در هوای بارانی از پله‌های مجموعه بالا بروند و برایشان فرقی هم نمی‌کند که یک باران تابستانی یا شدید در حال باریدن باشد!
 

 

این بنای باشکوه همیشه اقشار مختلف مردم را با هرگونه شرایط روحی به خود جذب می‌کند. گروهی از مردم اینجا را مکان مناسبی برای یک استراحت کامل می‌دانند و گروهی دیگر برای آرامش یافتن سراغ آن می‌آیند. بنای هزار پله به‌رغم حضور جمعیت زیاد بازدیدکنندگان، برای افراد سالمند مکانی آرام و دلنشین محسوب می‌شود. بسیاری از جوانان عاشق اینجا را به‌عنوان مکانی برای بریدن از حصار تنهایی و تجسم یک زندگی نو و مشترک انتخاب می‌کنند. حتی افراد دل‌شکسته هم برای فراموش کردن گذشته و ترسیم افقی تازه‌  در زندگی‌شان این مجموعه را بر می‌گزینند.
 

 

بنابراین با توجه به آمار بازدیدکنندگان و احساس نشاطی که گردشگران در کنار این مجموعه تجربه می‌کنند، می‌توان گفت بنای هزار پله بی‌تردید به پیروزی بزرگی در زمینه جذب گردشگر دست یافته است
 

 

تاریخچه طراحی و ساخت مجموعه کاسکاد

ایده ایجاد پیوند بین خیابان مانیومنت و مرکز شهر ایروان، نخستین بار در زمان حکومت جماهیر شوروی و به‌طور دقیق‌تر در سال‌های ۱۹۷۰ مطرح شد. در آن زمان معمار ارشد شهر ایروان الکساندر تامانیان (۱۹۳۶ - ۱۸۷۸) بود. او پیشنهاد داد که با احداث یک مجموعه، ناحیه شمال و مرکز شهر به هم متصل شوند. به‌بیان‌دیگر، ایده الکساندر تامانیان به‌این شکل بود که بین بخش مسکونی و مرکزی شهر پیوند ایجاد شود. تصویری که او در ذهنش ترسیم کرده بود شامل محوطه‌ای با فضای سبز وسیع، باغ و آبشار می‌شد. 
 

با همه این اوصاف، ایده احداث مجموعه کاسکاد به‌صورت طرحی روی کاغذ باقی ماند و حتی نزدیک بود با گذشت زمان به‌کلی فراموش شود. اما در سال‌های پایانی دهه ۱۹۷۰ یکی دیگر از معماران ارشد شهر به‌ نام جیم توروسیان، بحث احداث این بنا را مجددا پیش کشید. در هنگام ساخت مجموعه، توروسیان ایده اولیه الکساندر تامانیان را به‌ عنوان مبنای پروژه به کار گرفت؛ اما درعین‌حال ایده‌های خودش را هم در نقشه کار ترکیب کرد. نقشه‌ای که توروسیان برای پیوند بخش شمال و مرکزی شهر ترسیم کرده بود یک پلکان پرعظمت و زنجیره‌ای از پلکان‌های درون مجموعه‌ای را شامل می‌شد. براساس این طرح دو بخش شمالی و مرکزی ایروان نه‌تنها با هم پیوند می‌یافت، بلکه گذر از این مسیر به‌مراتب آسان‌تر از سایر مسیرها بود.

 

نقشه پیشنهادی جیم توروسیان علاوه بر طراحی پلکان‌ها در نمای بیرونی بنا و پیش‌بینی پله برقی برای داخل بنا، چند بخش دیگر هم مثل محوطه حیاط، باغ و فضای سبز برای اطراف مجموعه توصیف کرده بود. او در نقشه خود برای تزیین گوشه و کنار این محوطه‌ها‌، ساخت و گردآوری مجسمه‌‌ و آثار تندیس‌گونه‌ای را پیش‌بینی کرده بود که تصویرگر میراث فرهنگی و تاریخی ارمنستان باشند. 

 

احداث مجموعه کاسکاد بر مبنای نقشه توروسیان در دهه ۱۹۸۰ کلید خورد. البته پیشرفت پروژه به دلیل وقوع زلزله در سال ۱۹۸۸ و سقوط حکومت جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ باز هم متوقف شد. پس از سقوط شوروی سابق، ارمنستان در سال ۱۹۹۱ تبدیل به کشوری مستقل شد. اگرچه این رویداد برای ارمنستان بسیار خجسته و شیرین بود، اما این کشور را با یک چالش جدی‌ هم روبرو کرد. ارمنستان حالا با کسب استقلال باید به‌تنهایی با همه مشکلاتش روبرو می‌شد و این مساله‌ای بود که کشور هنوز برایش آمادگی لازم نداشت. 

مشکلات عدیده ارمنستان نو پا، این کشور را در آن زمان گرفتار مشکلات شديد اقتصادی کرد. بنابراین به پایان رساندن مجموعه هنری کاسکاد بی‌تردید جزو الویت‌های این کشور محسوب نمی‌شد و تکمیل پروژه بیش از یک دهه به تعویق افتاد. سرانجام در سال ۲۰۰۲ پروژه ساخت بنا از سر گرفته شد. این مجموعه سرانجام به دست بنیان‌گزار نهاد خیریه کافسجیان در ایروان، یعنی جرارد کافسجیان افتتاح شد و پس از آن به یکی از مهم‌ترین کانون‌های هنری جهان تبدیل گردید. شایان ذکر است که در زمان پیشبرد این پروژه در سال ۲۰۰۲ همه بخش‌های آن به‌شکل قابل توجهی نوسازی شد. 
 

مشخصات اصلی مجموعه کاسکاد

در حال حاضر مجموعه کاسکاد ۵۷۲ پله دارد و پهنای بنا ۵۰ متر است. ارتفاع مجموعه از پایین‌ترین بخش تا بلندترین قسمت آن برابر با ۳۰۲ متر است. همچنین ارتفاع مجموعه از پایین‌ترین بخش تا بلندترین قسمت بالکن آن به ۴۵۰ متر می‌رسد. مساحت قسمت نیمه‌کاره مجموعه هم حدودا ۷۸ متر است. 

گفتنی است قرار بر این بوده که یک موزه با نمای سراسر شیشه‌ای بر فراز مجموعه کاسکاد ساخته شود، چندی پیش کار احداث این بنا آغاز شد اما متاسفانه هنوز پایان نیافته است.


نمای بیرونی بنای هزار پله

در فضای جلوی مجموعه کاسکاد محوطه سبز زیادی در مساحت‌های کوچک دیده می‌شود و گل‌های رنگانگی در باغچه‌های زیبای این قسمت به شکل هنرمندانه پرورش یافته‌اند. در اینجا همچنین تعداد زیادی مجسمه در طرح و اشکال مختلف وجود دارد که توجه گردشگران را جلب می‌کنند. 

 

این مجسمه‌ها هم ازنظر مالی و هم به لحاظ هنری ارزشمند هستند و در میان آن‌ها آثار برخی از مجسمه‌سازان صاحب‌نام دنیا مانند لین چادويک (مجسمه‌ساز انگلیسی و یکی از چهره‌های سرشناس هنر قرن بیستم)، بری فلاناگان (مجسمه‌ساز اهل ولز)، استانیسلاو لیبنسکی و ياروسلاو بريختوا (زوج معروف اهل چک)، پل کاکس (مجسمه‌ساز انگلیسی)، جیومه پلنسا (مجسمه‌ساز و هنرمند کاتالان اسپانیایی) و فرناندو بوتیرو (هنرمند کلمبیایی) به چشم می‌خورد
 

 

برخی از مجسمه‌های معروف در مجموعه کاسکاد

در این بخش چند مورد از بناها و مجسمه‌های معروف این مجموعه را که از شهرت ویژه‌ای برخوردار هستند برای خوانندگان گرامی معرفی می‌کنیم: اثر «پلکان‌ها»، «دو بیننده» و «ژست نشستن» از لین چادویک؛
 

 

اثر «آکروبات‌بازها» و «خرگوش در حال پريدن از ناقوس» از بری فلاناگان؛




 

اثر «پنجره باز» از استانیسلاو لیبنسکی و ياروسلاو بريختوا؛ 



یک قایق کارتونی به نام «آهوی» از پل کاکس؛ 

 

اثر «گربه سیاه» درست در جلوی مجموعه و اثر «جنگجوی رومی» در بالای مجموعه از فرناندو بوتیرو؛ 

این مجسمه‌ها‌ آثار زیبنده و ارزشمندی هستند که همگی در باغ تندیس کافسجیان در معرض نمایش قرار گرفته‌اند.

موزه هنرهای مدرن کافسجيان

هدف موزه هنرهای کافسجیان معرفی بهترین آثار هنری معاصر به شهروندان ارمنستان و گردشگرانی است که از این کشور و این موزه بازدید می‌کنند. 

بدین منظور در موزه کافسجیان چندین نمایشگاه به‌صورت دائمی فعالیت می‌کنند و طبق آماری که اخیرا از سوی دست‌اندرکاران این موزه منتشر شد، از سال ۲۰۱۱ تاکنون بیش از ۱,۲۰۰,۰۰۰ نفر از این محل بازدید کرده‌اند.موزه کافسجیان دارای چند گالری هنری تخصصی است که برجسته‌ترین آن‌ها بر این پایه‌اند: گالری شماره یک: این گالری آثار هنرمندان معروف عرصه بلور و آبگینه سازی مانند Ivan Mares، Jaromir Rybak، Pavel Trnka، John Kuhn، Herb Babcock، Jan Zoricak و Bertil Vallien را در معرض دید علاقه‌مندان قرار داده است. گالری کانجیان و گالری عقاب: این دو گالری زیبا آثار مربوط به کلکسیون‌های خصوصی چند شخصیت‌ نام‌آور ارمنستان و جهان یعنی Poghos Haytayan تاریخ‌شناس عرصه هنر، Robert Elibakian نقاش ارمنستانی وOshin Yeghiazariantz معمار سرشناس را به نمایش گذاشته است. گالری ساسونتسی داویت: این گالری آثار هنری دو هنرمند معروف آبگینه ساز جمهوری چک یعنی استانیسلاو لیبنسکی و ياروسلاو بريختوا را برای نمایش عرضه کرده است. گالری باغ عقاب وگالری اسواراوسکی دو نمونه دیگر از گالری‌های قابل‌توجه این موزه هنری برشمرده می‌شوند.

یکی دیگر از بخش‌هایی که در موزه کافسجیان بسیار جلب‌توجه می‌کند فروشگاه موزه است که آثار زیبنده‌ای را برای فروش در دسترس بازدیدکنندگان قرار می‌دهد. 

البته باید گفت این مکان بیشتر از فروشگاه به یک نمایشگاه شباهت دارد. در اینجا نه‌تنها هنرهای دستی زیبنده‌ای از اقصی نقاط جهان گردآوری و در دسترس خریداران قرارگرفته است، بلکه آثار منحصربه‌فردی از هنرمندان مشهور مثل Dale Chihuly ،Andy Warhol و Isamu Noguchi نیز عرضه می‌شود. 

کارهای هنری و صنایع‌دستی ارمنستان به‌وفور در این فروشگاه در دسترس هنردوستان قرارگرفته است. 

در پایان خاطرنشان می‌کنیم اگرچه مجموعه کاسکاد با قدمت ۴۰ ساله‌اش بنای نسبتا جدیدی محسوب می‌شود، اما این بنا با توجه به چند مرتبه بازسازی و نوسازی که از سال ۲۰۰۲ تاکنون روی آن انجام گرفته فراز و نشیب زیادی را پشت سر گذاشته است. 

در حال حاضر، بنای هزار پله نه‌فقط برای چشم‌انداز دل‌انگیزی که به پیرامون شهر دارد، بلکه به سبب شاهکار معماری‌اش تبدیل به یکی از زیباترین و پر بازدیدترین بناهای کشور ارمنستان شده است
 

 

موقعیت جغرافیایی

مجموعه کاسکاد یا بنای هزار پله در قلب شهر ایروان پایتخت کشور ارمنستان قرار دارد. از مکان‌های دیدنی و معروفی که در نزدیکی این بنا واقع شده‌اند می‌توان به تالار اپرای شهر و موزه دست‌نوشته‌های کهن ماتِناداران اشاره نمود.